چیلر
چیلر یکی از دستگاههای پر کاربرد تهویه مطبوع است که برای تهیه خنک کردن هوا در ساختمانهای مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. از چیلر در محیطهای صنعتی برای خنک کردن دستگاهها و ماشینآلات صنعتی نیز استفاده میشود. چیلرها به دو نوع «چیلر تراکمی» و «چیلر جذبی» تقسیم میشوند. ویژگیها و طرز کار هر کدام از این دو نوع چیلر با یکدیگر متفاوت است. در چیلر جذبی برای تولید سرما از حرارت، و در چیلر تراکمی برای تولید سرما از انرژی الکتریکی استفاده میشود.
چیلر چیست؟
چیلر دستگاهی در صنعت تهویه مطبوع است که با گرفتن حرارت از آب داغ درون خود، آن را خنک میکند. سپس این آب خنک برای خنکسازی محیط مورد استفاده قرار میگیرد. ممکن است اکنون این سوال برای شما ایجاد شود که حرارت آب به کجا میرود و آیا میتوان از این حرارت برای کارهای دیگر استفاده کرد؟ پاسخ این است که حرارت خارج شده از آب به محیط اطراف چیلر منتقل شده و از درون دستگاه خارج میشود. اما از این حرارت برای تولید گرما نیز میتوان استفاده کرد. بنابراین، گرمای چیلر یکی از محصولات جانبی آن شمرده میشود.
چیلر در چه مکانهایی مورد استفاده قرار میگیرد؟
استفاده از چیلر در ساختمانهای کوچک به دلیل نوع ساختمان آن، مقرون به صرفه نیست. اما در مراکز و ساختمانهای با متراژ بالا و ساختمانهای بلندمرتبه برای مصارف تهویه مطبوع بسیار کاربردی است.
یکی از این مکانها مراکز خرید و تجاری بزرگ، مالها و سالنهای سینما است که هم بسیار بزرگ هستند و هم اینکه عموما افراد زیادی در آنها در تردد هستند. در این گونه مراکز سازندگان به دلیل احساس راحتی و آسایش مراجعین و مشتریان حتما روی بحث تهویه مطبوع بسیار دقت میکنند. از چیلر نیز برای تأمین آسایش حرارتی مردم در این گونه مکانها استفاده میشود.
یکی دیگر از مکانهایی که بشدت به چیلر برای سیستم تأسیسات خود نیاز دارد، رستورانها و فستفودها هستند. در این گونه مکانها به دلیل حجم بالای پخت و پز گرمای بسیار زیادی تولید میشود. استفاده از چیلر برای کمک به کاهش دما در این مکانها بسیار موثر و کارآمد است.
یکی دیگر از مهمترین مکانهایی که برای تهویه نیاز به چیلر دارند، کارخانجات صنعتی بزرگ هستند. در کارخانجات، هم برای حفظ سلامت کارکنان و هم برای جلوگیری از افزایش بیش از حد دمای ماشین آلات، از چیلرها برای خنک سازی و تهویه صنعتی استفاده میشود.
در مقیاسهای کوچک نیز از چیلر استفاده میشود اما همانطور که ذکر کردیم چندان رایج نیست. به عنوان مثال در یک ساختمان کوچک یا متوسط که به بار تبرید در حدود 200 تا 400 تن تبرید احتیاج دارد، میتوان از چیلر با کمپرسور اسکرو برای خنک کردن آب استفاده نمود.
اجزا و قطعات اصلی تشکیل دهنده چیلر چیست؟
اجزای تشکیل دهنده چیلر همان اجزای اصلی سیکل تبرید است. اصلیترین اجزای سازنده هر چیلر عبارتند از:
1. کندانسور
کندانسور قطعهای است که پیش از شیر انبساط و بعد از کمپرسور در مدار تبرید قرار میگیرد. وظیفه کندانسور خارج کردن حرارتی است که در اواپراتور به مایع سیکل تبرید افزوده شدهاست. کیفیت کاری کندانسورها متفاوت است و در هنگام خرید باید این موضوع را به دقت در نظر بگیرید.
2. شیر انبساط
جایگاه شیر انبساط در سیکل تبرید، بعد از کندانسور و قبل از اواپراتور است. وظیفه اصلی شیر انبساط، منبسط کردن مایع مبرد است. به این ترتیب حجم مایع مبرد را زیاد و فشار آن را کاهش میدهد. در واقع مایع مبرد پس از خروج از شیر انبساط به حالت اولیه خود در ابتدای چرخه تبرید بر میگردد. شیرهای انبساط در انواع مدلهای حرارتی و الکترونیکی تولید میشوند.
3. اواپراتور
جایگاه اواپراتور در سیکل تبرید، پس از شیر انبساط و قبل کمپرسور است. وظیفه اواپراتور در سیستم چیلر آن است که حرارت موجود در فضا را جذب مایع مبرد بکند. به این ترتیب باعث کاهش سطح گرما در محیط میشود و در عوض گرمای جذب شده دمای مایع مبرد را بالا میبرد.
4. کمپرسور
جایگاه کمپرسور در سیکل تبرید، پس از اواپراتور و قبل از کندانسور است. وظیفه اصلی کمپرسور بالا بردن فشار مایع مبرد است. به این ترتیب وقتی مایع بعد از کمپرسور به سمت کندانسور هدایت میشود، گرمای موجود در آن به دلیل اختلاف فشار به وجود آمده با محیط، راحتتر دفع میشود. کمپرسورها عمدتا در چهار دسته کلی قرار میگیرند: اسکرو، سانتریفیوژ، رفت و برگشتی و پیمایشی.
انواع چیلرها
حال که فهمیدیم چیلر چیست و چه ساختمانی دارد، باید با انواع چیلرها آشنا شویم. چیلرها بر مبنای عوامل مختلفی دستهبندی میشوند. ما در اینجا به بررسی برخی از این دستهبندیها میپردازیم.
تقسیم بندی چیلرها بر مبنای عملکرد آنها
یکی از روشهای تقسیمبندی چیلرها بر مبنای نوع انتقال مایع مبرد در سیستم تبرید است. بر این اساس چیلرها به دو دسته کلی جذبی و تراکمی تقسیم میشوند.
-
چیلرهای تراکمی:
در چیلرهای تراکمی گاز ابتدا توسط کمپرسور متراکم میگردد. این گاز سپس به کندانسور وارد شده و توسط آب یا هوای محیط، خنک شده و به مایع تبدیل میگردد. این مایع با عبور از شیر انبساط یا لوله موئین وارد اواپراتور میشود که در فشار کمتری قرار دارد. این کاهش فشار باعث تبخیر مایع گردیده و در نتیجه مایع مبرد با گرفتن حرارت نهان تبخیر خود از محیط خنک کننده، باعث ایجاد برودت در محیطهایی که با اواپراتور در تماس هستند، میشود. سپس گاز ناشی از تبخیر به کمپرسور منتقل میشود و این چرخه دوباره تکرار میشود.
چیلرهای تراکمی به چهار دسته کلی تقسیم میشوند که عبارتند از:
• چیلر تراکمی با کمپرسور رفت و برگشتی
• چیلر تراکمی با کمپرسور اسکرو
• چیلر تراکمی با کمپرسور پیمایشی
• چیلر تراکمی با کمپرسور سانتریفیوژ
مهمترین تفاوت میان سیستم چیلر جذبی و تراکمی آن است که چیلر تراکمی مصرف انرژی الکتریکی بالایی دارد. دلیل آن هم سطح مصرف انرژی بالای کمپرسور آن است. چیلر تراکمی آلودگی صوتی بیشتری نیز تولید میکند.
2. چیلر جذبی:
به طور کلی یک چیلر جذبی از یک ماده جاذب برای جذب حرارت موجود در سیال مبرد استفاده میکند. به این ترتیب سیال مبرد حرارت جذب شده از محیط را به ماده جاذب منتقل میکند و خودش خنک میشود. ماده جاذب نیز پس از دریافت حرارت، عمدتا تبخیر میشود و در یک فرآیندی بخار ایجاد شده مجددا به مایع تبدیل میشود. آب موجود در ماده جاذب در یک فرآیندی جدا میشود و ماده جاذب باقیمانده مجددا به سیکل تبرید بر میگردد. در بسیاری از چیلرهای جذبی از لیتیم برمید یا آمونیاک به عنوان ماده جاذب استفاده میشود. مایع مبرد نیز به طور عمده در بسیاری از سیستمها آب است. چیلرهای جذبی در طراحیهای متفاوتی موجود هستند. چیلرهای جذبی تک مرحلهای و دو مرحلهای از انواع این چیلرها به حساب میآیند.
ضریب عملکرد سیستمهای چیلر جذبی در حدود 6 است در حالی که ضریب عملکرد عمده سیستمهای چیلر تراکمی در حدود 3 است. چیلر جذبی همچنین دارای هزینه راهاندازی و تعمیرات و نگهداری کمتری نیز است.
تقسیم بندی چیلرها بر مبنای نوع کندانسور آنها
چیلرها بر مبنای نوع کندانسور بکار رفته در آنها به دو دسته اصلی چیلرهای آب خنک و هوا خنک تقسیم میشوند.
1. چیلرهای آب خنک:
چیلرهای آب خنک از آب موجود در یک برج خنک کن خارجی برای خنک کردن گاز مبرد در کندانسور استفاده میکنند. ماده مبرد در این فرآیند حرارت خود را از دست میدهد و مجددا به فاز مایع بر میگردد و دوباره در سیستم تبرید به گردش در میآیند.
چیلرهای آب خنک عمدتا در مقایسه با چیلرهای هوا خنک از بازده بیشتری برخوردار هستند. همچنین این سیستم سر و صدای کمتری تولید میکند. در مقیاسهای بزرگ و کوچک میتوان از چیلرهای آب خنک استفاده کرد. البته این سیستمها دارای هزینه اولیه و تعمیرات و نگهداری بیشتری هستند. به دلیل اینکه نیاز به یک حجم ثابتی آب برای برج خنک کن دارد، لذا در مناطق کم آب استفاده از این سیستم توصیه نمیشود.
2. چیلرهای هوا خنک:
چیلرهای هوا خنک از هوای محیط برای خنک کردن ماده مبرد در کندانسور استفاده میکنند. همچنین فنهای هوای متصل به کندانسور در این چیلرها به افزایش سرعت خنک سازی کمک میکند.
از این چیلرها باید در مکانهایی استفاده کرد که خارج کردن حجم زیادی گرما به محیط، خطرات زیست محیطی به بار نیاورد. در مقیاسهای کوچک و بزرگ می توان از این سیستمها استفاده نمود. هزینه اولیه و تعمیرات و نگهداری چیلرهای هوا خنک کمتر است. حرارت دفع شده به محیط را میتوان برای مصارف جانبی سایر سامانههای سیستم تاسیسات بکار برد. از نظر تولید سر و صدا، میزان آلودگی صوتی بیشتری در مقایسه با سیستمهای آب خنک تولید میکند. همچنین عمر مفید سیستمهای هوا خنک کمتر از سیستمهای آب خنک است.
شش نکته اساسی برای انتخاب بهترین چیلر چیست؟
در ادامه شش نکته بسیار مهم در انتخاب یک چیلر مناسب و کارآمد را به شما معرفی میکنیم.
1. بار حرارتی مورد نیاز را تعیین کنید
برای انتخاب یک چیلر با اندازه مناسب باید ابتدا محاسبات بار حرارتی ساختمان خود را به درست انجام دهید. راههای مختلفی برای محاسبه بار حرارتی ساختمان وجود دارد اما اگر نیاز به یک محاسبه سریع دارید میتوانید از روشهای سرانگشتی استفاده کنید.
2. نوع مبرد و دما و دبی آن را تعیین کنید
گام بعدی تعیین ماده مبرد است. همچنین باید دمای عملکردی مبرد و دبی مورد نیاز برای جریان آن در سیستم تبرید را نیز معین نمود. البته عمده چیلرها از آب به عنوان ماده مبرد استفاده میکنند.
3. شرایط محیطی محل نصب چیلر چیست؟
اینکه قرار است چیلر در یک محیط سربسته یا سرباز نصب شود، در انتخاب چیلر مناسب بسیار مهم است. شرایط جوی و همچنین دمای هوا در محیط بسته و باز تابع عواملی است که کاملا در عملکرد چیلر تاثیر مستقیم دارد.
4. از منحنیهای عملکردی چیلرها استفاده کنید
شاید بپرسید منحنی عملکردی چیلر چیست؟ عمده شرکتهای سازنده چیلر، در حال حاضر در قالب کاتالوگهای معرفی محصولات خود، منحنیهای عملکردی چیلرها را نیز در اختیار مشتریان خود قرار میدهند. در این منحنیها مشخص شدهاست که بر مبنای آب خنک مورد نیاز سیستم چیلر، باید از چیلر با چه ظرفیتی استفاده نمایید.
به این ترتیب به راحتی میتوانید یک چیلر مطمئن و مناسب کاربری خود را انتخاب کنید.
5. منحنی عملکردی پمپ را نیز چک کنید
این منحنی را باید برای ارزیابی وضعیت افت فشار در سیستم بررسی نمود. ما در قسمت دوم دبی ماده مبرد مورد نیازمان را تعیین کردیم. حال باید از منحنیهای عملکردی پمپ، بررسی کنیم تا مطمئن شویم که پمپ قادر به تأمین فشار عملکردی مناسب سیستم است یا خیر.
6. انتخاب نهایی و مسائل تعمیرات و نگهداری
سعی کنید چیلری را انتخاب کنید که شرکت تولید کننده خدمات پس از فروش مناسبی را به شما ارائه نماید. قطعات یدکی یک اصل در مسئله تعمیرات و نگهداری چیلرها هستند که حتما در خرید آن باید دقت نمود.
قیمت چیلر
قیمت چیلر تراکمی یا هر سیستم تهویه دیگر بر اساس تن تبرید یا تن هوای تازه مشخص میشود. چیلرها دارای ظرفیتهای متفاوتی هستند که بسته به نوع نیاز کاربر قیمتهای متفاوتی نیز دارند. به عنوان مثال چیلرهای آب خنک به دلیل اینکه نیاز به یک برج خنک کن دارند، دارای هزینه اولیه بیشتری در مقایسه با سیستمهای هوا خنک هستند. اصلیترین پارامترهای تعیین کننده قیمت چیلر عبارتند از :
- ظرفیت چیلر
- نوع کندانسور
- جنس قطعات بکار رفته
- شرکت سازنده
- قیمت ارز
نحوه انتخاب و خرید چیلر
ونداد تجهیز تولیدکننده انواع چیلرهای هوا خنک، چیلرهای آب خنک، برجهای خنک کن و سایر تجهیزات تاسیساتی با گارانتی معتبر و خدمات پس از فروش است. شما میتوانید انواع چیلرهای ونداد تجهیز را در سایت مشاهده نمایید. امکاناتی از قبیل ضمانت اصالت کالا، ارسال سریع و پشتیبانی کالا از جمله خدماتی است که ونداد تجهیز به شما عزیزان ارائه میکند.
سوالات متداول مربوط به چیلر
- چیلر چیست؟
چیلر دستگاهی است که حرارت را از یک مایع (عمدتا آب) جدا میکند.
- کاربرد چیلر چیست؟ در چه مکان هایی بیشتر استفاده می شود؟
بیمارستانها، رستورانها، مراکز خرید، کارخانجات صنعتی، مجموعههای تفریحی و ....
- اجزای اصلی تشکیل دهنده چیلر چیست؟
اواپراتور، کمپرسور، کندانسور و شیر انبساط
- عوامل تأثیرگذار در قیمت چیلر چیست؟
ظرفیت چیلر، نوع کندانسور چیلر، جنس قطعات، شرکت سازنده و قیمت ارز