کندانسور یا چگالنده (condenser) وسیلهای است برای خنک سازی سیال و کنترل دما در یخچال، سیستم تهویه هوای مطبوع پمپ گرمایی و چیلرها. کندانسور درواقع بخار را از طریق فشردهسازی به مایع سرد تبدیل میکند و از آن برای خنک سازی سیالها در فرآیند تولید برق، تأسیسات پالایشگاهی و تهویه مطبوع ساختمانی و صنعتی استفاده میشود. کندانسور بخار را به سمت کویل سیستم میفرستد و در آنجا با استفاده از هوای اطراف کویل، سرما یا گرما تولید میکند. دستگاههای کندانسور از کنترلر، فن و پمپ تشکیل شدهاند. کندانسورها همچون تقطیرکنندهها هستند که فاز سیالات را از گاز به مایع تغییر میدهند و برای خنک سازی صنایع مختلف استفاده میشوند. این دستگاههای چگالنده انواع مختلفی دارند که در صنایع متفاوت و عمدتاً در انواع تجهیزات تأسیساتی ساختمانی استفاده میشوند.
خوب است بدانید که کندانسورها را برحسب محل نصب به دو نوع زیر تقسیم میکنند:
پرکاربردترین نوع این دستگاهها کندانسور هواخنک است که در صنایع خنک سازی بکار میرود. اما درمجموع کندانسورها را به سه نوع زیر تقسیم میکنند:
جریان هوا در کندانسور هواخنک بهصورت طبیعی یا با استفاده از یک فن/دمنده ایجاد میشود. حال اگر جریان هوا بهصورت طبیعی ایجادشده باشد، جریان هوای کمی در کندانسور وارد میشود و میزان تقطیر بیشتری میطلبد. کندانسورهای هوای ظرفیت کمی دارند و به همین خاطر بیشتر مناسب یخچال و فریزرهای خانگی و کاربردهای کوچک هستند. به کندانسورهای هوا خنک کندانسور فن دار هم میگویند که به خاطر وجود فن است. کندانسورهای هواخنک را عمدتاً در چیلرهای تراکمی هوا خنک و برای فرآیندهای صنعتی بکار میبرند. خیلی راحت میتوان هرگونه آلودگی سطحی را از کندانسورهای هوایی پاکسازی کرد. بر اساس توصیه کارشناسان بهمنظور حفظ راندمان دستگاه بهتر است که سطح کویل و پرهها در کندانسور هوا خنک همیشه تمیز باشند.
از مزایای کندانسور هوا خنک میتوان به نصب ساده و راحت این چگالنده اشاره کرد که نیازی به آب ندارد و هوا نیز در آن یخ نمیزند. البته در کنار این مزایا، کندانسور هوا خنک معایبی هم دارد مانند مشکل در تأمین هوای تازه موردنیاز، احتمال یخزدگی وقتیکه آب کندانسور کم باشد، اعمال فشار و بار به فن و نوسان فشار سیستم به خاطر تغییر درجه حرارت هوا.
کندانسورهای آب خنک درواقع با به جریان افتادن آب در لوله وظیفه خنک سازی را انجام میدهند. آب در این نوع کندانسور در لوله جریان دارد و بخار داغ نیز در پوسته حرکت میکند و مبادله حرارت انجام میشود. چیلرهای آب سرد برای دفع حرارت مجهز به اواپراتور هستند، از آب خنک برای جذب حرارت اواپراتور استفاده میکنند. ازآنجاییکه آب در مقایسه با هوا بهتر میتواند حرارت را انتقال دهد کندانسورهای آب خنک نسبت به هوا خنکها کوچکتر و ارزانتر هستند و ازنظر مصرف انرژی نیز مقرون بهصرفهترند. کندانسورهای آبی را بیشتر در چیلرهای تراکمی هوا خنک و برای فرآیندهای صنعتی بکار میبرند.
کندانسورهای آب خنک یا آبی مزایای مختلفی دارند که از آن میان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کندانسور آب خنک نیز همانند هر ابزار و وسیله دیگری در کنار محاسن و مزایا، معایبی هم دارد که حین استفاده باید در نظر گرفت:
در کندانسورهای خنک شونده با آب و هوا حرارتی که مبرد دفع میکند باعث میشود که دمای عامل تقطیر بالا برود. در کندانسور تبخیری، جریان هوای عبوری کمی افزایش دما دارد اما ماده مبرد در این نوع با تبخیر آبی که روی کندانسور پاشیده میشود تقطیر میگردد. و هوا بخار آب ناشی از تغییر تبخیر را دفع میکند تا شدت تبخیر بیشتر شود.
کندانسورهای پرکاربرد در صنعت به سه نوع کندانسور چیلر، کندانسور سردخانه و کندانسور صنعتی تقسیم میشوند: