پمپ‌ها جزو دستگاه‌هایی هستند که در سیستم‌های سرمایشی، سیستم‌های گرمایشی، پمپ‌بنزین‌ها، صنعت، کارخانه‌ها، و حتی در منازل کاربرد دارند. در این مقاله ونداد تجهیز قصد داریم با پمپ‌ها و انواع آن‌ها بیشتر آشنا شویم و درباره کاربرد پمپ در صنایع مختلف اطلاعات بیشتری کسب کنیم. این مطلب می‌تواند یک راهنمای خرید پمپ آب و یا هر نوع پمپ دیگری هم باشد

پمپ چیست؟

پمپ دستگاهی مکانیکی است که برای انتقال آب و مایعات دیگر به کار می‌رود. پمپ یا تلمبه می‌تواند با افزایش یا کاهش فشار، مایعات را تا ارتفاع‌های بالا و یا به سمت پایین جا‌به‌جا کند. به عبارت دیگر، پمپ‌ها دستگاه‌هایی هستند که سیال‌هایی که تراکم ندارند را از نقطه‌ای به نقطه دیگر جا‌به‌جا می‌کنند. از پمپ‌ها برای انتقال سیال به میزان ارتفاع معین، و یا برای جا‌به‌جایی سیال در یک سیستم هیدرولیک و یا لوله‌کشی، استفاده می‌شود.

پمپ‌ها در صنعت، وسایل نقلیه، و حتی در منازل، کاربرد‌های فراوانی دارند. پمپ‌ها را اغلب به‌عنوان تلمبه‌های بنزین در پمپ‌بنزین‌ها، پمپ باد برای باد زدن تایرهای دوچرخه، موتور سیکلت و اتومبیل، پمپ آب خودرو، پمپ‌های بزرگ برای پر کردن حوضچه‌های تعمیر کشتی، و همین‌طور تلمبه‌های دستی که مایعات را از مخزنی به مخزن دیگر منتقل می‌کنند، دیده‌اید.

طرز کار پمپ چگونه است؟

کاری که پمپ‌ها انجام می‌دهند این است که انرژی مکانیکی را از یک منبع خارجی می‌گیرند و سپس آن را به سیالی که از تلمبه عبور می‌کند منتقل می‌کنند تا انرژی سیالی که از تلمبه خارج می‌شود افزایش پیدا کند. به این صورت، مایعات مورد نظر جابجا و منتقل می‌شوند.

انواع پمپ کدم‌اند؟

پمپ‌ها را بسته به ویژگی‌های مختلف‌شان دسته‌بندی می‌کنند. رایج‌ترین این دسته‌بندی، تقسیم پمپ‌ها بر اساس نحوه کار و نحوه انتقال انرژی از پمپ به سیال است. پمپ‌ها را بر اساس میزان اهمیت و رواج به دسته‌های زیر تقسیم می‌کنند:

• پمپ‌های دینامیکی: این پمپ‌ها انرژی را به‌طور دائمی به سیال منتقل می‌کنند. این پمپ‌ها در انواع گریز از مرکز و جریان محوری موجودند.
• پمپ‌های جا‌به‌جایی مثبت: این پمپ‌ها انرژی را به‌صورت متناوب و یا پریودیک به سیال منتقل می‌کنند. پمپ‌های جا‌به‌جایی مثبت در انواع رفت و برگشتی و دوار موجود هستند.
• پمپ‌های سانتریفوژ: این پمپ‌ها عموماً از یک یا چند پروانه تشکیل می‌شوند. این پمپ‌ها سرعت جریان بالایی دارند و برای انتقال مایعات با ویسکوزیته و یا غلظت کم مناسب هستند. پمپ‌های گریز از مرکز در این دسته قرار می‌گیرند.
• پمپ جریان محوری یا پروانه‌ای: این پمپ‌ها سرعت جریان زیادی دارند و بهترین نوع پمپ برای آبیاری هستند. این نوع پمپ‌ها که به آن‌ها پمپ پروانه‌ای هم می‌گویند، پمپ‌های تک‌مرحله‌ای هستند.
• پمپ فرآیند API: از این پمپ‌ها که قدرت تحمل فشار‌های بالا را دارند، اغلب برای انتقال نفت خام و هیدروکربن استفاده می‌شود و در پالایشگاه‌ها و خطوط لوله مورداستفاده قرار می‌گیرند.
• پمپ تقویتی: از پمپ‌های تقویتی برای بالا‌تر بردن فشار در سیستم‌های مختلف استفاده می‌کنند.
• پمپ فریزری: از پمپ‌های فریزری برای مدیریت و جا‌به‌جایی مایعاتی که دمای خیلی کمی دارند، استفاده می‌شود.
• پمپ گردشی: پمپ‌های گردشی که از آن برای گردش مایعات سرد و یا مایعات گرم استفاده می‌کنند، به‌طور هم‌زمان هم قابلیت دمیدن و هم قابلیت مکیدن دارد.
• پمپ شناور: پمپ‌های شناور اغلب در زیرزمین‌ها و یا در مکان‌هایی که در آن‌ها بروز سیل محتمل‌تر است مورداستفاده قرار می‌گیرند. موتور این پمپ‌ها را از روغن و یا از هوا پر می‌کنند و این پمپ‌ها عموماً تک‌مرحله‌ای هستند.
• پمپ بشکه‌ای یا درام: این پمپ‌ها، پمپ‌های کوچکی هستند که از آن‌ها برای خارج کردن مایعات استفاده می‌کنند. البته از این پمپ در ابعاد و سایز‌های بزرگ‌تر برای جا‌به‌جایی مایعاتی که گرانروی بالایی دارند، استفاده می‌شود. از پمپ بشکه‌ای اغلب برای انتقال مواد خورنده استفاده می‌کنند.
• پمپ گریدر: پمپ‌های گریدر از انواع پمپ‌های شناور هستند و اغلب برای باز کردن لوله‌های فاضلاب در ساختمان‌های مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• پمپ آتش‌نشانی: پمپ‌های آتش‌نشانی، یکی از انواع پمپ‌های سانترفیوژ هستند و همان‌طور که احتمالاً می‌دانید به جهت پمپاژ آب در عملیات‌های آتش‌نشانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• پمپ چاه خانگی: پمپ‌های چاه خانگی اغلب در چاه‌های خانگی و برای توربین‌های عمودی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این پمپ‌ها سرعت جریانی بین ۴ تا ۲۶۵ لیتر در ساعت، و فشاری در حدود ۱۰ تا ۳۵۰ فوت دارند.
• پمپ پردازنده: این پمپ‌ها در بالای مخزن‌ها قرار می‌گیرند و برای مکش مایعات به داخل مخازن به‌کاربرده می‌شوند.
• پمپ لجنکش: قطعات این پمپ از آهن و یا آهن نیکل بالا ساخته‌شده است و بیشترین کاربرد این پمپ‌ها در معادن سیمان، معادن زغال‌سنگ، لایروبی‌ها و همین‌طور کارخانه‌های تولید فولاد است.
• پمپ توربینی بازسازی‌کننده: این پمپ‌ها که مصرف مایعات در آن‌ها به‌طور قابل‌توجهی کم است، اغلب برای شستشوی دیگ‌ها و همین‌طور شستشوی قطعات به کار می‌روند.
• پمپ دفع زباله‌ای: پمپ‌های دفع زباله‌ای برای جا‌به‌جایی آب کثیف و گل‌ولای مورد استفاده قرار می‌گیرد. این پمپ‌ها را اغلب در سایت‌های آب‌گیری و معادن و چاه‌های در حال احداث مورد استفاده قرار می‌دهند.
• پمپ توربینی عمودی: پمپ توربینی عمودی، همان‌طور که از نامش پیداست، به‌طور عمودی تولید می‌شود و به‌راحتی در حفره‌ها جای می‌گیرد. پمپ‌های توربینی عمودی اغلب در مصارف آب شهری و چاه‌های صنعتی و کشاورزی کاربرد دارند.
• پمپ چندمرحله‌ای: پمپ‌های چندمرحله‌ای هم به‌طور عمودی و هم به‌طور افقی تولید می‌شوند و از دو یا چند پروانه تشکیل‌شده‌اند. پمپ‌های چندمرحله‌ای بهترین راهکار برای افزایش فشار هستند و به پمپ‌های تک‌مرحله‌ای ارجحیت دارند.
• پمپ بتن: این پمپ هم یکی از انواع پمپ‌های جا‌به‌جایی مثبت است که برای انتقال بتن و مواد مخلوط، با گران‌روی مشابه طراحی‌شده. پمپ بتن برای ریختن بتن پروژه‌های ساختمانی و عمرانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• پمپ دیافراگمی: پمپ دیافراگمی هم یکی از انواع پمپ‌های جا‌به‌جایی مثبت است که دیافراگم سیال را به‌وسیله یک درایو مکانیکی یا یک درایو سیال، هدایت می‌کند.
• پمپ دنده‌ای: پمپ دنده‌ای یکی از انواع پمپ‌های جا‌به‌جایی مثبت است که در آن سیال با عبور از بین دو چرخ‌دنده، از سمت دیگر خارج می‌شود و فشار خاصی که ایجاد می‌کند باعث پمپاژ سیال می‌شود.
• پمپ پیستونی یا پمپ کارواش: این پمپ‌ها نوعی از انواع پمپ‌های جا‌به‌جایی مثبت، که از پیستون‌های دو‌طرفه رفت‌وبرگشت تشکیل‌شده‌اند، هستند. پمپ‌های پیستونی اغلب برای تولید نفت و یا شست‌و‌شوی اتومبیل‌ها و سایر کاربردهایی که به فشار بالا نیاز دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• پمپ لوب: پمپ‌های لوب هم از انواع پمپ‌های جا‌به‌جایی مثبت هستند. این پمپ‌ها دو محور دارند که خلاف جهت هم، مماس و در حول یکدیگر در حرکت‌اند.
• پمپ اندازه‌گیر: این پمپ نوعی پمپ جا‌به‌جایی مثبت است که باوجود طراحی دیافراگمی‌اش، ساختار عملکرد کندی دارد. پمپ اندازه‌گیر برای جریان‌های آرام به کار گرفته می‌شود. سرعت جریان این پمپ‌ها بین ۱ تا ۲۰۰ گرم در ساعت و فشار آن‌ها چیزی بین ۱۰ تا ۳۰۰۰۰ PSI می‌باشد.
• پمپ پره‌ای: پمپ‌های پره‌ای از یک روتور شیار‌دار تشکیل شده‌اند که پره‌ها را در خود جای‌داده و خارج از مرکز استاتور قرار می‌گیرند. پمپ پره‌ای برای گاز‌ها و مایعاتی که ویسکوزیته بالایی دارند، بکار می‌رود.
• پمپ اسکرو: پمپ‌های اسکرو از دو محور مارپیچ‌شکل تشکیل‌شده‌اند که در خلاف جهت هم، اما به‌طور موازی درحرکت‌اند. این پمپ بیشتر برای گاز‌ها و مایعات چسبناک و با ویسکوزیته بالا کاربرد دارد. پمپ اسکرو سرعت جریانی در حدود ۵ تا ۱۵۰۰ دور در دقیقه، و محدوده فشار ۵۰ تا ۴۵۰۰ PSI دارد.